Author: صادق جم

با کتاب «فرمول؛ قوانین جهانی موفقیت» نوشته‌ی آلبرت لزلو بارابَسی نخستین بار از طریق اپیزود بیست و هشتم پادکست بی‌پلاس آشنا شدم. بعد از خواندن کتاب و گوش دادنِ دوباره به این اپیزود، باید بگویم که تیم بی‌پلاس به خوبی حق مطلب را درباره‌ی کتاب ادا کرده‌اند.

برخلاف آنچه که شاید از نام کتاب برداشت شود، اینجا با کتابی به سبک خودیاری و موفقیت به معنای عام آن روبرو نیستیم. در حقیقت آقای بارابسی فیزیکدان و دانشمند علوم شبکه و داده‌هاست و در تحقیقاتش سعی نموده تا با روش‌های علمی و آماری، آنچه که بین انسان‌های موفق در رشته‌های مختلف مشترک است را ببیند و بر اساس آن‌ها فرمول‌هایی کلی برای موفقیت بنویسد.

در همان مقدمه‌ی کتاب عنوان شده است که موفقیتی که درباره‌ی آن صحبت می‌شود، موفقیتی بیرونی و جمعی است، نه درونی و فردی. در حقیقت وقتی از موفقیت جمعی حرف می‌زنیم، نیازمند پاسخ یک اجتماع هستیم. باید ببینیم که عملکرد ما چقدر برای جامعه مهم است. اما «عملکرد» در فرمول موفقیت تنها یک متغیر است.

بارابسی می‌نویسد: «موفقیت شما، به شما و عملکردتان مربوط نیست. بلکه به ما و نحوه برداشت ما از عملکردتان مربوط است.» یا ساده‌تر بگوییم؛ موفقیت مربوط به خودِ شما نیست، بلکه مربوط به «ما» است. موفقیت یک سنجش جمعی است که نشان می‌دهد چگونه افراد به عملکرد ما واکنش نشان می‌دهند. اگر بخواهیم موفقیت خود را بسنجیم یا بفهمیم که چطور در نهایت تشویق می‌شویم، نمی‌توانیم فقط به عملکردها یا دستاوردهای‌مان نگاه کنیم. در عوض باید اجتماع خود را مطالعه کنیم و واکنش آن اجتماع را به سهم خودمان در هر زمینه‌ای بررسی کنیم. اگر ما عملکرد شما را نبینیم، نپذیریم و تشویق نکنیم، اگر ما – منظور از «ما»، بیش از چند صدای جداافتاده است – ارزش پروژه‌تان را درک نکنیم، احتمالاً بی ارزش قلمداد خواهد شد، راکد می‌ماند یا به ندرت موفق می‌شود.

« به نظر می‌رسد که تکریم بیشتر به کسانی وابسته است که دیگران را تکریم می‌کنند، نه آن کسانی که تکریم می‌شوند.»

ارسطو

پس از این مقدمه، نویسنده به تفصیل و با اشاره به تحقیقاتی که با کمک تیمش انجام داده‌اند، به تشریح ۵ قانون جامع برای موفق شدن براساس تعریفی که در بالا آمد، می‌پردازد:

ادامه خواندن “آنچه از کتاب «فرمول؛ قوانین جهانی موفقیت» یاد گرفته‌ام”

طبیعت، منبع زیبایی و آرامش است.
ولی حتی این منبع خدادادی هم از طمع آدمیان بی‌نصیب نمانده است.

منفعت طلبی موجب شده تا در گوشه و کنار طبیعت بکر به قصد فراهم نمودن آسایش تصنعی، دست برده شود و نظم طبیعی زمین بهم بریزد.

این روزها یافتن تکه‌ای از طبیعت بکر روز به روز سخت‌تر می‌شود. هر کجا که پای انسانِ خسته از زندگی ماشینی برای به اصطلاح «ریلکس کردن» باز شده، جای پای شلوغی و کثیفی برای همیشه ماندگار شده است.

غیر از جمع کردن آشغال‌ها، لازم است که متولیان حفظ محیط‌زیست، محدودیت‌هایی را هم برای تعداد افرادی که به صورت همزمان می‌توانند از منابع طبیعی استفاده کنند، در نظر بگیرند و با تهیه‌ی روال‌هایی به این امر سر و سامان دهند تا باشد که فرصتی هم به طبیعت داده شود که استراحت کند ‌و با قدم‌های سنگین‌تر به ساعت نابودی نزدیک شود!

یکی از جذاب‌ترین خاطرات خانه‌ی پدری برای من، روزنامه‌ها و مجلاتی بودند که پدرم می‌خریدند. همیشه در خانه‌ی ما روزنامه و مجله پیدا می‌شد. آن روزها در نبود رسانه‌های اینترنتی و انحصار صدا و سیما، رنگ‌های نشریات، زندگیم را رنگی می‌کرد. آن‌قدر برایم جذاب بودند که خودم هم دست به کار شده بودم و مجله منتشر می‌کردم!

اولین نشریه‌ای که بصورت خانگی منتشر کردم «لاکی» نام داشت. تصویر واضحی از آنچه که در آن می‌نوشتم به یاد ندارم اما می‌دانم که چند شماره، پیش برده بودمش و خیلی هم دوستش می‌داشتم.

بعدها هم که به مدرسه رفتم همیشه یک پای ثابت تهیه‌ی روزنامه دیواری بودم. در دانشگاه هم نشریه‌ی مستقل دانشجویی «سها» را به همراه تعدادی از دوستان اهل قلم منتشر می‌کردیم. و البته صفحه‌بندی و طراحیش را همیشه خودم انجام می‌دادم.

قطعاً اگر پدرم آن روزنامه‌ها و مجلات را برایم نمی‌خرید، عطش خواندن و نوشتن در جانم نمی‌افتاد. عطشی که هنوز هم دوستش دارم و به آن افتخار می‌کنم.

در نگاه من مجلات بی آلایش‌تر و خودمانی‌تر از کتاب‌ها هستند. آن‌ها را رنگی‌تر می‌بینم. تنوع مطالب‌شان یکی از مهمترین دلایل جذابیت‌شان است، و در یک کلام خواندن‌شان کیف می‌دهد!

از زمانی که پسرم، آرسان هنوز چشم باز نکرده بود، همیشه دوست داشتم که برایش مجله بخرم تا به این سبک از خواندن در کنار کتاب‌ها علاقمند شود و لذتش را ببرد. اما هر قدر جستجو کردم مجله‌ی مناسبی برای سنین زیر پیش دبستانی پیدا نکردم. یکی دوتایی بودند که دیگر منتشر نمی‌شوند. برای جامعه‌ای که داعیه‌ی فرهنگ و هنر دارد، این اتفاق، بسیار نامیمون است.

امروز که از جلوی دکه‌ی مطبوعاتی رد می‌شدم، بالا و پایین دکه را از نظر گذراندم و فقط همین «کیهان بچه‌ها» را پیدا کردم. به جز چند صفحه بقیه برای آرسانِ ۳ ساله مناسب نیست اما مطمئنم که حتی از ورق زدن همین صفحات رنگی هم لذت خواهد برد.

داستان از این قرار است که «بهروز بوچانی» نویسنده و روزنامه‌نگار کرد ایرانی به قصد مهاجرت غیرقانونی از طریق دریا راهی استرالیا می‌شود. در انتهای مسیر دستگیر می‌شود و به جزیره‌ای بنام مانوس تبعید می‌شود.

کتاب «هیچ دوستی به جز کوهستان» سرگذشت مسیر خطرناک دریایی و همچنین سرگذشت وحشتناک‌تر او و سایر زندانیان در جزیره‌ی مانوس است که بوچانی از طریق واتس آپ آن را طی پنج سال برای دوستش ارسال نموده و در آخر در قامت کتاب در آمده است. و البته نه کتابی معمولی، کتابی که منشاء تغییر اوضاع بسیاری از پناهجویان در جزیره مانوس گردید و به همین سبب مورد توجه علاقمندان به ادبیات و سیاست قرار گرفت و جوایز بسیاری هم برنده شد.

من نسخه‌ی صوتی «هیچ دوستی به جز کوهستان» با صدای نوید محمدزاده را شنیدم. شنیدنش را توصیه نمی‌کنم! چون بر اساس تجربه‌ای که از شنیدن پادکست‌ها و کتب صوتی مختلف دارم، محمدزاده بسیار بد کتاب را خوانده است.

گرچه نوید محمدزاده سعی داشته تا با صدای خود به نوعی بازیگری کند، اما شنیدن کتاب کسالت‌بار شده است. البته در نیمه‌ی دوم کتاب گویا اوضاع بهتر شد. یا شاید هم من دیگر به اوضاع عادت کرده بودم و در خودِ متن غرق شده بودم.

البته خودم را کرم کتاب یا شنونده‌ی حرفه‌ای نمی‌دانم و این نظر را به حساب نظر شخصی یک فرد عادی بگذارید. اما چند نفری هم که دقایقی به بخشی‌هایی از کتاب با من گوش دادند، همین نظر را داشتند. این را مقایسه کنید با گوش دادن به پادکست‌های علی بندری!

نسخه‌ی فارسی «هیچ دوستی به جز کوهستان» زیر نظر خودِ بوچانی سانسور شده و قسمت‌هایی از آن که در مورد ایران بود حذف شد تا در کشورمان قابل چاپ باشد! البته به گفته خودش در داستان خللی وارد نشده است، اما به هر حال به این پرسش خواننده پاسخ داده نمی‌شود که چرا با وجود این همه سختی و شکنجه‌ی غیرقابل وصف، امثال بوچانی ترجیح می‌دهند در زندانی چون مانووس بمانند اما به کشورشان برنگردند؟

ترجیح می‌دهم به جای اینکه نظرات شخصی خودم را بنویسم، شما را به دیدن معرفی کتاب «هیچ دوستی به جز کوهستان» در «صفحه‌ی هفتاد و هفت» دعوت کنم. اگر اهل سفر به دنیای کتاب، ادبیات و خاطره‌ها هستید، حتماً مشترک کانال یوتیوب صفحه‌ی هفتاد و هفت شوید و از برنامه‌های آن لذت ببرید:

آدمی است و دغدغه‌هایش! هر کسی دغدغه‌های خودش را دارد. به اقتضای سنش و به اقتضای شرایط زندگیش.

شاید شعاری به نظر برسد، اما واقعیت این است که آدمی به دغدغه‌هایش زنده است. یکی دغدغه‌ی نان دارد و دیگری دغدغه‌ی درس. آن دیگری دغدغه‌ی پنت هاوس. آن یکی گز کردن پیاده تا کربلا، یکی دیگر پس گرفتن پول بلیط پروازی که به خاطر شرایط کرونا انجام نشد و…

دغدغه‌های آدمی گاهی آن‌ها را کنار یکدیگر جمع می‌کند و با هم متحدشان می‌کند. گاهی هم به قدری از هم دورشان می‌کند که با سلاح به جان یکدیگر می‌افتند تا آن دیگری را از صفحه‌ی زندگی پاک کنند.

آدمی است و دغدغه‌هایش.

به دغدغه‌های یکدیگر باید احترام بگذاریم. افسار دغدغه‌های‌مان را بکشیم تا از حصار دیگری بالا نرود. دغدغه‌های دیگران را در قفس نخواهیم. آدمی که زنده است، دغدغه‌ دارد.

دغدغه‌های یکدیگر را بپذیریم تا دغدغه‌مند دغدغه‌های ددمنشانه نباشیم…