در برنامه‌ی شانزدهم رادیو گویا به موضوع فروشگاه‌های اینترنتی پرداخته شده است. در این برنامه من هم نظراتم را در این‌باره ارائه کرده‌ام، که پیاده‌سازی این گپ‌زنی را در ادامه می‌توانید بخوانید:
تقریباً اولین چیزی که با شنیدن اصطلاحاتی شبیه به «تجارت الکترونیک» یا «e-commerce» به یادمان می‌آید، «فروشگاه‌های اینترنتی» هستند! جایی که در ویترین اینترنتی‌شان یک سری ابزار و وسایل را می‌توانیم ببینیم و به دلخواه انتخاب کنیم و همان‌جا پشت کامپیوترمان سفارش بدهیم تا درب منزل تحویل بگیریم. به نظرتان لذت‌بخش نیست؟!
شاید همین لذت بود که خیلی‌ها را به بازار اینترنتی کشاند و بازار خیلی‌ها را هم گرم کرد. در کشور ما علی‌الخصوص بازار فیلم و سریال را!
همین عجین بودن نام فروشگاه‌های اینترنتی با تجارت الکترونیک، نشان از اهمیت این بخش از وب فارسی دارد. و حتی مسئولیت سنگینی را بر دوش آن قرار می‌دهد. به طوری که گاهی با یک حرکت درست می‌توانند روند تجارت الکترونیک را در کشور تغییر دهند.
برای نمونه اگر چند سال به عقب‌تر برگردیم، می‌بینیم که آن روزها بازار اینترنتی آن‌قدر‌ها هم پر رونق نبود! در آن سال‌ها برای خرید هر محصولی ابتدا باید به بانک می‌رفتیم و پول را به حساب صاحب کالا واریز می‌کردیم، تا بعد محصول برایمان ارسال شود. خب این موضوع نفس خرید اینترنتی را زیر سوال می‌برد، چرا که باید از پشت کامپیوتر بلند می‌شدیم که این اصلاً خوشآیند نبود! از طرف دیگر هم نمی‌شد به هر سایتی اعتماد کرد و پول واریز کرد! اما به هر حال قبل از آنکه بانک‌ها با سیستم‌های پرداخت اینترنتی‌شان مشکل را حل کنند، سیستم «پرداخت در محل» که توسط بعضی از شرکت‌ها و با همکاری پست ارائه شد، بازار خرید و فروش اینترنتی را زیر و رو کرد. و از همان‌جا بود که همه هوس خرید اینترنتی به سرشان زد! این یک حرکت درست و مثبت در روند تغییر تجارت الکترونیک در کشور بود، که بصورت ملموس می‌توان نتایج آن را درک کرد.
پیشرفت‌ها در این بخش آن‌قدر مثبت بود که برای خود عرضه‌کنندگان سرویس‌های تجارت الکترونیک هم وضع تغییر کرده است. این کارفرینی جدید آن‌قدر جذاب و درآمدزا بوده که خیلی زود انحصار در آن شکست و حالا آن‌قدر تعدادشان زیاد شده است که یک جشنواره‌ی ویژه برای انتخاب برترین سرویس‌دهند‌ه‌های پستی راه‌انداخته‌اند و قرار است که تا همین ۲۴ مرداد ماه هم نتایج نظرسنجیش را منتشر کنند! آدرس سایت جشنواره‌اش هم eshopaward.ir است.
اما متاسفانه بخشی که هنوز فروشگاه‌های اینترنتی به نظر من، درست ورود نکرده‌اند و جای یک انقلاب اساسی را دارد، بحث تبلیغات و بازاریابی درست اینترنتی است. به نظر می‌آید خیل وسیعی از وب‌سایت‌های حاضر در عرصه‌ی تجارت الکترونیک کشور، به جای بازاریابی درست و ارائه‌ی تبلیغات مشتری‌پسند، به اسپم‌پراکنی و مشتری‌پرانی مشغولند. باید متذکر شوم که فروشگاه‌های اینترنتی به‌سان شاهرگ‌های حیاتی تجارت الکترونیک کشور، در این بخش نیز مسئولیت بزرگی دارند. آن‌ها بایستی با وارد کردن سایر بخش‌های وب به عرصه‌ی تبلیغات، به آن‌ها نیز سهمی در تجارت الکترونیکی بدهند. مسلماً این سهم از سود بیشتری خواهد بود که نصیب خودشان خواهد شد. مثلاً وبلاگ‌ها به عنوان بزرگترین تولیدکنندگان محتوا در وب فارسی، و به عنوان بخشی از وب که بیشترین بازدیدها و خصوصاً بیشترین مخاطبین ثابت را دارند، می‌توانند به عنوان ابزاری برای تبلیغات هدفمند بکار روند. گرچه اخیراً برخی از فروشگاه‌های اینترنتی به اهمیت این بخش پی برده‌اند و از آن‌ها بهره گرفته‌اند، اما به نظر می‌رسد در این زمینه هم یک حرکت درست، مثل ایجاد یک شرکت واسطه برای ارتباط بین فروشگاه‌های اینترنتی با وبلاگ‌ها می‌تواند در توجه دادن بخش بیشتری از فروشگاه‌های اینترنتی به تبلیغات محتوایی در متن وبلاگ‌ها مفید باشد.
یکی از نمونه‌های خوبی که به نظرم درست وارد این عرصه شد و با شروع کار خود، موج خوبی در بلاگستان فارسی ایجاد کرد، فروشگاه البسکو.کام است.
مورد دیگری که فروشگاه‌های اینترنتی باید بدان توجه داشته باشند، طراحی یک ویترین خوب و کاربرپسند است. گاهی صاحبان این نوع کسب و کار آن‌قدر به فکر پول درآوردن هستند که یادشان می‌رود یک فروشگاه خوب حتماً باید یک ویترین خوب هم داشته باشد تا مشتریان بیشتری را به خود جذب کند. متاسفانه بعضی از این سایت‌ها این‌قدر چشم‌آزار و بد ترتیب هستند که مشتری حتی رغبت نمی‌کند همان یکبار هم از آن‌ها خرید کند!
به نظرم برنده‌ی سال پیش جشنواره وب ایران، یعنی وب‌سایت دیجی‌کالا در این زمینه درست کار کرده است و نمونه‌ی یک ویترین درست و حسابی را در صفحه‌ی اولش می‌توانید ببینید.
از دیگر مواردی که می‌تواند هم به نفع فروشگاه‌های اینترنتی و هم به نفع خریداران باشد، وجود یک سیستم اعتمادسازی است. بحثی که خوشبختانه وزارت بازرگانی به درستی به آن ورود کرده است و با طراحی یک نماد اعتماد الکترونیکی و اهدای آن به فروشگاه‌های اینترنتی، خیال خیلی‌ها را از این بابت راحت کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به سایت enamad.ir مراجعه کنید.
به هر حال آنچه که مسلم است، آینده‌ی روشن و رو به پیشرفت تجارت الکترونیک است. باشد که با همت درست صاحبان فروشگاه‌ها، دست اندرکاران سرویس‌های خدماتی تجارت الکترونیک، بازاریابان اینترنتی، خریداران و حمایت‌های جشنواره‌هایی مثل جشنواره وب ایران، این مسیر هموارتر و درست‌تر طی گردد…
