۱۷ می روز جهانی «ارتباطات» است. بد نیست در این روز نگاهی موشکافانه‌تر به دنیای اطراف خود داشته باشیم و از منظر «ارتباط» به آن نگاهی بیاندازیم.
در هر یک از سه قرن گذشته، فناوری خاصّی رونق داشت. قرن هجدهم زمان توسعه سیستم‌های مکانیکی بزرگ و انقلاب صنعتی بود. قرن نوزدهم عصر موتور بخار بود. قرن بیستم زمان جمع‌آوری، پردازش و توزیع اطلاعات بود. در بین بقیه پیشرفتها، شاهد نصب شبکه‌های جهانی تلفن، اخترع رادیو و تلویزیون، تولید و رشد بی‌سابقه صنعت کامپیوتر و پرتاب ماهواره‌های ارتباطی بوده‌ایم، که مجموع اینها به گونه‌ای مستقیم یا غیر مستقیم با «ارتباطات» هم‌خانواده‌اند. با این توصیفات، بیراه نرفته‌ایم، اگر این دوره را از نظر علم ارتباطات، «عصر ارتباطات الکترونیکی» بنامیم.
ادغام کامپیوترها و ارتباطات، تاثیر بسزایی در سازمان‌دهی «ارتباطات بشر» داشته است. امروزه با بوجود آمدن این فرصت جدید، ظرف مکان در فواصل کوتاه زمینی، کمتر از هر زمان دیگری مورد محاسبه قرار می‌گیرد و در فواصل بین سیاره‌ای بیشتر از هر زمان دیگری مطرح می‌باشد! امروزه افراد برای دستیابی به اطلاعات راه دور، ارتباطات فرد به فرد، سرگرمی محاوره‌ای، تجارت الکترونیکی و… آزادانه‌تر و آسانتر از هر زمان دیگری می‌توانند اقدام نمایند. بطور کلی «ارتباطات» در دوره الکترونیک شکل تازه و تعریف جدیدی گرفته است.
امروزه روزنامه‌ها که از ابزارهای پایه‌ای ارتباطات محسوب می‌شوند به سمت online شدن پیش می‌روند و آسان‌تر از هر زمان دیگری در دسترس مردم سراسر دنیا قرار می‌گیرند. علاوه بر روزنامه‌ها و مجلات، کتابخانه‌ها نیز بصورت دیجیتال و online درآمده‌اند. بسیاری از سازمان‌های حرفه‌ای مثل ACM و IEEE که شرکت کردن در سیمنارهای‌شان رویای بسیاری از متخصصین محسوب میشد، امروزه کنفرانس‌های online ارائه می‌دهند و همگان از سراسر جهان، بدون هیچ مشکلی می‌توانند با آنها در ارتباط باشند.
یکی از مشخصه‌های بارز ارتباطات الکترونیکی «پیام رسانی فوری» است که روز به روز در حال گسترش است. این قابلیت از برنامه talk یونیکس مطرح شد که اجازه میداد تا دو نفر به طور فوری و بلادرنگ با هم به اصطلاح “چت” کنند. بعدها رشد این ایده موجب شد تا “اتاق‌های گفتگو” پدید بیایند و شرکتهای مختلف بر روی این امر سرمایه‌گذاری کنند. و در نهایت به اینجا رسید که امروزه هر کس به راحتی می‌تواند با داشتن ID یک Messenger با دوستان دیده و ندیده خودش در سراسر دنیا بدون درنگ و فوری ارتباط برقرار کند.
به هر حال، اینگونه نشانه‌ها که برخی از آنها را در بالا برشمردم، در دنیای امروز به وفور یافت میشوند، و اگر خود شما هم به اطرافتان کمی با دقت‌تر نگاه کنید، بدون شک بسیاری از آنها را خواهید دید. اما در کنار همه این پیشرفتها ما بعنوان اولین افراد از نسل «ارتباطات الکترونیکی» بایستی بسیار دقت کنیم. چرا که ما شکل‌دهنده قالب ارتباطات الکترونیکی هستیم. به نوعی ما فرهنگ‌سازان اولیه این وادی هستیم و اگر خدای نکرده خشت اول را بد نهیم، ممکن است وارثان ما تا ثریا بنا را کج بنهند و این بنا سر از ناکجاآباد در آورد. لذا برماست که بیش از سایر ارتباطات در زمینه ارتباطات الکترونیکی دقت داشته باشیم.

* * *

پ.ن.
قضیه پرونده من و سه تن از دوستانم در دادگاه انقلاب به روز شنبه موکول شد.